آشنایی با انواع منبع تغذیه کامپیوتر + بهترین انتخاب
منبع تغذیه چیست:
منبع تغذیه یا پاور کامپیوتر یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین جزهای موجود در کامپیوتر است.که برای انتخاب و خرید منبع تغذیه باید به مواردی توجه داشته باشید که در ادامه به آن بیشتر می‌پردازیم.
از منبع تغذیه در گام اول برای روشن کردن رایانه یا کامپیوتر استفاده می‌شود و کامپیوتر برای روشن شدن به‌طور عمده نیاز به جریان برق دی سی دارد. برای تبدیل جریان متناوب برق شهری (AC) به جریان مستقیم (DC) از یک وسیله یا قطعه‌ای به اسم منبع تغذیه استفاده خواهد شد. میزان توان یا قدرت تأمین نمودن جریان برق موردنیاز کلیه‌ی وسایل و قطعات موجود در سیستم اساساً به نوع و مشخصات منبع تغذیه ارتباط خواهد داشت.
بسیاری از منبع تغذیه‌های موجود در بازار دارای سوئیچ دستی برای تعیین نوع ولتاژ ورودی جریان برق هستند ولی نوع‌های دیگر از آن به شکل اتوماتیک با جریان ولتاژ شبکه سازگار می‌شوند. منبع تغذیه یا پاور رایانه در اصل جزء مهم‌ترین قسمت‌های سخت‌افزاری کامپیوتر بوده چون‌که با نبود پاور، کیس و دیگر اجزای مهم داخل آن اجرا نمی‌شود.
قدرت منبع تغذیه نیز مانند سایر دستگاه‌های برقی نیز برحسب وات ارزیابی و سنجیده می‌شود. هر نوع منبع تغذیه‌ای عمداً دارای دو عدد میزان وات (یکی برای میزان توان مصرفی معمولی پاور و دیگری برای حداکثر میزان توان مصرفی پاور در شرایط اضطراری) است.
همان‌طور که در بخش بالا گفته شد، مهم‌ترین کار و وظیفه منبع تغذیه دقیقاً تبدیل جریان برق شهری AC به جریان برق DC و روشن نمودن رایانه مدنظر است. از دیگر وظایف اصلی پاور یا منبع تغذیه می‌توان به تبدیل جریان الکترونیکی از منبع به ولتاژ، تنظیم میزان جریان و فرکانس مناسب و درست برای تأمین میزان بار اشاره نمود.
انواع منبع تغذیه کامپیوتر:
انواع منبع تغذیه کامپیوتر یا انواع پاور کامپیوتر به‌صورت کلی در چهار گروه زیر دسته‌بندی خواهد شد:
منبع تغذیه تنظیم‌نشده (قدرت یا نیروی بی‌رحم)، منبع تغذیه تنظیم خط، منبع تغذیه سوئیچینگ و منبع تغذیه با تنظیم موج‌دار (ترکیب پاور تنظیم‌نشده و سوئیچینگ)
در بخش‌های بعدی به معرفی کلی هر یک از منبع تغذیه‌های فوق پرداخته خواهد شد.
1- منبع تغذیه تنظیم‌نشده:
از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین انواع منبع تغذیه کامپیوتر، منبع تغذیه تنظیم‌نشده است که از یک ترانسفورماتور، فیلتر کم عبور و یکسو ساز تشکیل می‌شود. این نوع از پاور اساساً میزان زیادی از ولتاژ موج‌دار را نشان خواهد داد. برای نمونه می‌توان به بی‌ثباتی سرعت در این پاور و دیگر نویزهای AC اشاره نمود.
در منبع تغذیه تنظیم‌نشده اگر میزان ولتاژ ورودی تغییر نماید، میزان ولتاژ خروجی نیز با یک مقدار متناسب تغییر خواهد کرد. از مهم‌ترین ویژگی یا مزیت این نوع منبع تغذیه می‌توان به ارزان بودن ازنظر قیمت و عملکرد ساده و کارآمد آن اشاره نمود.
2- منبع تغذیه تنظیم خطی:
این مدل از منبع تغذیه اساساً به‌صورت یک منبع تغذیه بی‌نظم و تنظیم‌نشده است و به دنبال این منبع تغذیه یک مدار ترانزیستور در حالت خطی یا پیش فعال کار خواهد کرد. افت میزان جریان ولتاژ در منبع تغذیه تنظیم خطی معمولاً منجر به اتلاف شدن نیرو به شکل گرما می‌شود. اگر میزان ولتاژ در ورودی این پاور خیلی کم باشد، مدار ترانزیستور تنظیمات اولیه و اصلی خود را از دست خواهد داد به این معنا که دیگر نمی‌تواند میزان ولتاژ را ثابت نگه دارد.
با توجه به مطالب بالا و بسته به نوع تنظیم‌کننده منبع تغذیه، میزان ولتاژ ورودی حداقل باید 1 الی 3 ولت بالاتر از خروجی مدنظر در نظر گرفته شود. برای رها شدن از گرمای پاور، باید از گرماگیر‌های بزرگ استفاده شود.
این نوع پاور به‌طورکلی دارای محدودیت‌های ذاتی بسیاری بوده و به همین علت از آن برای تأمین نمودن جریان‌های زیاد استفاده نمی‌شود ولی در مداری که به نویز حساس است، از این منبع تغذیه استفاده خواهد شد.
3- منبع تغذیه سوئیچینگ:
از دیگر انواع منبع تغذیه کامپیوتر، منبع تغذیه سوئیچینگ است که برحسب اصل اصلاح میزان ولتاژ ورودی جریان برق AC به DC و تبدیل دوباره آن به جریان متناوب کار می‌کند. این نوع منبع تغذیه به شکل الکتریکی بوده و دارای یک تنظیم‌کننده جریان اصلی برای داشتن کارایی بسیار زیاد در تغییر میزان توان الکتریکی است. این نوع منبع تغذیه دارای سوئیچ‌هایی بوده که افزون بر وزن سبک‌تر دارای هسته‌ی ترانسفورماتور کوچک‌تری نیز است و همین موضوع سبب برتری این نوع پاور به نسبت سایر مدل‌های دیگر شده است.
منبع تغذیه سوئیچینگ را در مقایسه با دیگر طرح‌ها می‌توان کاملاً مستقل از ولتاژ ورودی آن ساخت و بر روی هر نوع سیستم برقی یا الکتریکی کار خواهد کرد. بارزترین ویژگی این نوع پاور، بازده بسیار زیاد آن بوده چون‌که توان مصرفی منبع تغذیه سوئیچینگ بسیار ناچیز است. از دیگر ویژگی یا مزیت این نوع منبع تغذیه می‌توان به وزن سبک و حجم کم اشاره کرد.
از سری نکات منفی یا عیب‌های جزئی این نوع پاور می‌توان به پیچیدگی بیش‌ازاندازه آن، امکان تداخل برقی، تشکیل ریپل در فرکانس سوئیچینگ و ... اشاره نمود. قیمت این نوع منبع تغذیه کامپیوتر نیز به گرانی منبع تغذیه تنظیم خطی است.
4- منبع تغذیه با تنظیم موج‌دار:
از دیگر انواع منبع تغذیه کامپیوتر، منبع تغذیه با تنظیم موج‌دار است که از شکل و طرح اولیه منبع تغذیه تنظیم خطی الگوبرداری شده است. در این نوع منبع تغذیه یک ترانزیستور برای روشن و خاموش شدن آن قرارگرفته می‌شود. در منبع تغذیه‌های با تنظیم موج‌دار حالت‌های اشباع یا قطع در صورت لزوم جریان برق DC را به یک خازن بزرگ انتقال خواهند داد تا میزان ولتاژهای خروجی از یک نقطه تنظیم حفظ شوند.
مدار تنظیم شونده موج‌دار این نوع پاور در مقایسه با دیگر مدارهای سوئیچی کاملاً ساده‌تر بوده و دیگر نیازی به کنترل میزان ولتاژهای بالای خط برق نخواهد بود. پاور با تنظیم موج‌دار در مقایسه با دیگر پاورهای معرفی‌شده بسیار ایمن‌تر است.
منبع تغذیه کامپیوتر ازنظر سیم‌کشی چه انواعی دارد:
انواع منبع تغذیه کامپیوتر به‌صورت کلی برحسب نوع سیم‌کشی و میزان قدرت به‌صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
1- پاورهای معمولی: از انواع پاور کامپیوتر می‌توان به منبع تغذیه یا پاور معمولی اشاره نمود که دارای تعداد مشخصی سوکت است و بیشتر در جهت متصل شدن به قطعات گوناگون رایانه استفاده می‌شود. از این نوع منبع تغذیه بیشتر برای دستگاه‌ها یا رایانه‌های ساده و خانگی که دارای تعداد قطعات مشخصی است، استفاده می‌شود.
2- پاورهای نیمه ماژولار: از دیگر انواع منبع تغذیه کامپیوتر که ازنظر شکل و ظاهر بسیار به منبع تغذیه معمولی شبیه است، می‌توان به پاور یا منبع تغذیه نیمه ماژولار اشاره نمود.
این مدل از پاور ازنظر میزان نیرو و قدرت بسیار قوی‌تر از پاور معمولی است و در صورت نیاز می‌تواند قطعات بیشتری را به خود وصل نماید. (البته این عمل دارای یک سقف استفاده است) پاور نیمه ماژولار بیشتر در کامپیوترها یا سیستم‌های رده متوسط کاربرد دارد.
3- پاورهای ماژولار: از پرکاربردترین و گران‌ترین انواع منبع تغذیه کامپیوتر، می‌توان به پاور ماژولار اشاره کرد و این مدل پاور اکثراً در سیستم‌های حرفه‌ای و گرافیکی استفاده می‌شود.
در این مدل از پاورها، کابل‌های خروجی برق در دو طرف خود دارای سوکت می‌باشند. از مهم‌ترین استفاده‌ها از این نوع منبع تغذیه در سیستم می‌توان به گیمرها، کارهای سنگین و گرافیک، استخراج ارزهای دیجیتال، فتوشاپ‌های حرفه‌ای و ... اشاره نمود.
در درون جعبه منبع تغذیه ماژولار معمولاً تعدادی سوکت اضافی وجود خواهد داشت که در صورت نیاز بتوان از آن‌ها استفاده کرد.
کدام منبع تغذیه برای سیستم شما مناسب‌تر است:
هر یک از منبع تغذیه‌ها یا پاورهای معرفی‌شده در بخش‌های فوق اساساً برای سیستم‌های متفاوتی مناسب هستند. برای تعیین نوع منبع تغذیه انتخابی برای سیستم، باید در گام اول به کارایی و مشخصات منبع تغذیه توجه ویژه کرد. از مزیت‌های انتخاب مناسب و صحیح پاور یا منبع تغذیه برحسب نوع نیاز سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- انتخاب مناسب منبع تغذیه در هنگامی‌که پاور با سخت‌افزار مطابقت کامل داشته باشد، سبب تقسیم درست میزان جریان ولتاژ بین دیگر قطعات موجود در سیستم و همچنین افزایش میزان طول عمر قطعات می‌شود.
2- انتخاب صحیح منبع تغذیه در اصل باعث نوسان 20 الی 80 درصدی توان مصرفی پاور می‌شود و همین موضوع باعث خواهد شد تا میزان مصرف برق به طرز قابل‌توجهی کاهش یابد.
3- تعیین یک منبع تغذیه مناسب برای سیستم برحسب نیاز می‌تواند در آینده دست افراد را برای ارتقای دیگر قطعات موجود در سیستم باز تر کند و سبب امنیت بیشتر رایانه شود.
جمع‌بندی کلی:
یکی از اساسی‌ترین قطعات موجود در سیستم رایانه، منبع تغذیه است. منبع تغذیه‌های کامپیوتر اساساً برحسب موارد متفاوت دارای نوع‌های گوناگونی می‌باشند. از مهم‌ترین آن‌ها ازلحاظ نوع سیم‌کشی می‌توان به پاور معمولی، پاور نیمه ماژولار و ماژولار و همچنین ازنظر کلی می‌توان به منبع تغذیه تنظیم‌نشده، تنظیم خطی، سوئیچینگ و تنظیمی موج‌دار اشاره نمود.
با توجه به مطالب گفته‌شده در بخش‌های فوق می‌توان نتیجه گرفت که هر یک از انواع منبع تغذیه کامپیوتر دارای یکسری ویژگی و مزیت کلی هستند. برای انتخاب نمودن یک منبع تغذیه مناسب برای سیستم کامپیوتر توجه کردن به نیاز خود و توجه به مشخصات و کارایی هر یک از انواع پاور کامپیوتر مهم‌ترین مورد است.
